ಡಾ / ಎಚ್ . ವಿ . ನಾಗರಾಜ ರಾವ್ ಮೈಸೂರು- -ಆನಂದರ ಬದುಕು ಬರಹ-ANANDA

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಚಿಂತನಾ : ಡಾ. ಹೆಚ್.ವಿ. ನಾಗರಾಜರಾವ್ ಮೈಸೂರು ಆನಂದರ ಬದುಕು-ಬರಹ ಆನಂದ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯನಾಮದಿಂದ ಬರೆ ಯುತ್ತಿದ್ದವರು ಎ. ಸೀತಾರಾಮ್. ಇವರದು ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಬದುಕು (೧೮.೮.೧೯೦೨ ರಿಂದ ೧೭.೧೧.೧೯೬೩), ಇವರು ಕೆಲವು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರು ಎಂದು ಮಾತ್ರ ನನಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ಅವರ 'ನಾನು ಕೊಂದ ಹುಡುಗಿ' ಎಂಬ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ನಾನು ಓದಿದ್ದೆ. ಈ ಆನಂದರನ್ನು ಕುರಿತು ಡಾ. ವಿಜಯಾಹರನ್ ಗಂಭೀರ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡಿ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ಆ ಮಹಾ ಪ್ರಬಂಧ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿತ್ತಂತೆ. ಅದರ ಮರು ಮುದ್ರಣ ಈಚೆಗೆ (೨೦೨೨) ಆಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಆನಂದ ಅವರ ಸಮಗ್ರ ಕತೆಗಳು' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ವಿಜಯಾಹರನ್ ಅವರೇ ೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಓದಿದವರಿಗೆ ಆನಂದ (ಅಜ್ಜಂಪುರ ಸೀತಾ ರಾಮ್) ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಚಿತ್ರಣ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅತಿರಥ -ಮಹಾರಥರಾದ ಕುವೆಂಪು, ಕಾರಂತ ಮುಂತಾದವರನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಅವರ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ದರಲ್ಲದ, ಆದರೆ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿರುವ ಆನಂದರಂತಹವರ ಬಗೆಗೆ ಓದುಗರ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ತಣಿಸುವ ಗ್ರಂಥಗಳ ಕೊರತೆ ಇದೆ. ಅದನ್ನು ತುಂಬುವ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ ಪ್ರಯತ್ನ. ಆನಂದ ಅವರ ಸಮಗ್ರ ಕಥೆಗಳು ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವರೇ ರಚಿಸಿದ ಇಪ್ಪತ್ತು ಕತೆಗಳೂ ಅವರು ಅನು ವಾದಿಸಿದ ಅಥವಾ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದ ಹನ್ನೆರಡು ಕತೆಗಳೂ ಇವೆ. ಗುಣ, ಗಾತ್ರ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೂ ಅನಂದರ ಕೊಡುಗೆ ದೊಡ್ಡದೇ. ಆನಂದರ ಬದುಕು-ಬರಹ: ಡಾ. ವಿಜಯಾ ಹರನ್ ಅವರ ಕಾರ್ಯಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಕೃತಿ. ಅವರು ಯಾವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿದರೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟುತನ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಪರಿಚ್ಛೇದವನ್ನೂ, ಅಷ್ಟೇಕೆ, ಯಾವ ವಾಕ್ಯವನ್ನೂ ಅವರು ವ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಅಥವಾ ಕಾಟಾಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬರೆದಿಲ್ಲ. ಅರವತ್ತೆರಡು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಆನಂದರ ಬದುಕನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ವಾಸ್ತವ ಜೀವನದ ಚಿತ್ರವಾದರೂ ಕಥೆಯಂತೆ, ಕಾದಂಬರಿಯಂತೆ ಓದಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ಸಾಹಿತಿಯ ಜೀವನ ಹೇಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ, ದೊಡ್ಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕಾರರು ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಹೇಗೆ ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಅವರ ಆತ್ಮೀಯ ವರ್ತನೆಗಳು ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಲು ಈ ಭಾಗ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ವಾರಸ್ಯಮಯವಾಗಿದೆ. ಕುವೆಂಪು ಮತ್ತು ಆನಂದರ ರಸಮಯ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನೂ ನೆನಪಿನ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಆತ್ಮ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕುವೆಂಪು ಆನಂದರ ಸಖ್ಯದ ರಸನಿಮಿಷಗಳ ಬಗೆಗೆ ಬರೆದಿರುವ ಮಾತುಗಳನ್ನೂ ಡಾ.ವಿಜಯಾ ಹರನ್ ಉದಾ ಹರಿಸಿ ಈ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಮೆರುಗನ್ನು ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕುವೆಂಪು ಅವರಿಗೆ ಆನಂದರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿ ಲಿಯೋಟಾಲ್‌ಸ್ಟಾಯ್ ಅರ್ಪಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ಒಕ್ಕಣೆಯನ್ನು ಡಾ. ವಿಜಯಾಹರನ್ ಉದಾಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ : “ಸಿರಿಗನ್ನಡ ನುಡಿವೆಣ್ಣ ಹೊಂಗನಸು ಮೈತಳೆದ ರೂಪರೂ ವಿವಿಧ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶಿಲ್ಪಕಲಾ ಕೋವಿದರೂ, ಕನ್ನಡ ಕುಲ ಹೃತ್ಕುಮುದಚಂದ್ರರೂ ನನ್ನ ಪರಮಸಖರೂ ಆದ ಪದ್ಮಭೂಷಣ, ಡಾಕ್ಟರ್ ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ, ಎಂ.ಎ. ಡಿ.ಲಿಟ್. ಅವರಿಗೆ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಅನನ್ಯ ಸ್ನೇಹ ಭಾವದಿಂದ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದೇನೆ -ಆನಂದ” ಅನೇಕ ಸಾಹಿತಿಗಳೊಡನೆ ಆನಂದರ ಸಂಬಂಧ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ 'ಸಂಸ'ರೊಡನೆ ಮೊದಲು ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದ ಮೈತ್ರಿ ಆಮೇಲೆ ಸಂಸರ ಸಂಶಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಕಡಿದು ಬೀಳುವಂತಾಯಿತು. ಸಂಸರಂತಹ ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಿಂದ ದಾರುಣ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಕಂಡಾಗ ಅಪಾರ ದುಃಖವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಜಯಾಹರನ್ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆನಂದರ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಭಾವ ವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೀಗೆಂದಿದ್ದಾರೆ: “ಜಾತೀಯತೆ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಗಳು ಮಾನವರೇ ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಟಕಗಳು. ಅವುಗಳನ್ನು ತೊಲಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಪರಸ್ಪರರನ್ನು ಅರಿತು ಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ, ಮಾನವೀಯತೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಾಗಲೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಉದ್ಧಾರ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಚಲವಾಗಿ ನಂಬಿದ್ದರು. ಮೂಢ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.” (ಪು. ೭೭) ತಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಗೋಚರವಾಗುವ ವಸ್ತುವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕತೆಗಾರ ಕತೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸನೀಯತೆ (Credibility) ಇರುತ್ತದೆ. ಅಂದಿನ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಆನಂದರು ಇದ್ದುದು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ, ಅದೂ ಕೆಳ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೇ ಅವರು ಆಯ್ದುಕೊಂಡದ್ದು ಸಹಜ. ಒಂದು ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಆನಂದರು ಮುರಳಿ ಎಂಬ ಚಿತ್ರ ಕಲಾವಿದನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಯುಕ್ತ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರೂ ಚಿತ್ರಕಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಡಾ. ವಿಜಯಾಹರನ್ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ: “ಇವರ ಕಥಾ ಜಗತ್ತು ಬಹುಸೀಮಿತ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇವರ ಸತ್ತ್ವಶಾಲಿ ಕಥೆಗಳೆಲ್ಲ ಸರಸ ಶೃಂಗಾರದ ಸುಂದರ ಚಿತ್ರಗಳೇ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ರೇಷಿಮೆಯ ನಯ, ನುಣುಪು, ಹೊಳಪು ಮತ್ತು ಹೂವಿನ ಕೋಮಲತೆ, ಮಾಧುರ್ಯ ಇವರ ಕತೆಗಳ ಆಕರ್ಷಕ ಗುಣಗಳಾಗಿವೆ” ಎಂಬ ಎಚ್.ಜಿ. ಲಕ್ಕಪ್ಪಗೌಡರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಉದಾಹರಿಸಿ ಅನುಮೋದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಯಾವಾಗಲೂ ಆನಂದರನ್ನು ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದೇನಿಲ್ಲ. ಅವರ ಇತಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಗುಣ ದೋಷಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಸಾಗಬೇಕಾದ ದಾರಿ ಇದೇ. ಚಿನ್ನವನ್ನು ಹಿತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಜರಿಯಬಾರದು. ಹಿತ್ತಾಳೆಯನ್ನು ಚಿನ್ನವೆಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸಬಾರದು. ಡಾ. ವಿಜಯಾಹರನ್ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವಿಮರ್ಶೆಮಾಡಿ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಹೇಳಲು ಎರಡು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ: ೧) “ನಲವತ್ತೆಂಟು ಪುಟವಿರುವ ಪದ್ಮಪಾಕ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಳಿಗೆ 'ಮಡ್ಲು' ತುಂಬುವ ಪತಿಯ ಆಶಯವೇ ಕತೆಯ ಗುರಿ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಬೇಸರ ತರಿಸುವ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧಗಳಿಗಾಗುವಷ್ಟು ವಿಷಯಗಳು ಸೇರಿರುವುದು, ಕಥೆಯು ಸೋಲುವುದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಂತಿದೆ” (ಪುಟ. ೯೮). ೨) “ದೌಪದಿ 'ವಸ್ತ್ರಾಪಹರಣ'ಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಅನಂತರ ಅಂತಃಪುರಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಇದ್ದಿರಬಹುದಾದ ಆಕೆಯ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಬೇಕೆಂದು ಚಿತ್ರಗಾರಪತಿ ಕಥಾನಾಯಕ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು, ಆ ಚಿತ್ರ ರಚನೆಗೆ ತನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ಮಡದಿ ಪದ್ಮಳನ್ನು ರೂಪದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕೂರಲು ಮನ ಒಲಿಸುವುದು, ದ್ರೌಪದಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವುದು ಕರೀಹುಡುಗಿ ಕತೆಯ ವಸ್ತು, ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಈ ಗಂಭೀರ ಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವಾಗಲೂ ಪದ್ಮಾನಂದರ ಸರಸ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳ ಜಾಡು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಸ್ಯದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪೌರಾಣಿಕ ಪಾತ್ರವನ್ನೇ ಲೇವಡಿ ಮಾಡುವುದು ಎಷ್ಟು ಉಚಿತ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬರದೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿನ ಪದ್ಮಳ ಪಾತ್ರದ ಅತಿ ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯ ಅನುಚಿತ ವರ್ತನೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಥೆಯ ಬಂಧವೇ ಸಡಿಲವಾಗಿದೆ ಎನಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅನುಚಿತ, ಅಸಹಜ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು, ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಮೂಡಿಬರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕಥಾವಸ್ತುವಿನ ಜಾಡನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ ಹೇಗೆ ಬಾಳು ಜಾಳಾಗಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದಕ್ಕೂ ನಿದರ್ಶನದಂತಿದೆ”(ಪು. ೯೯). ಈ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಆನಂದರನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ವಿಜಯಾಹರನ್ ಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನೂ ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ಜೀವಂತಿಕೆಯಿಂದ ನಳನಳಿಸುವ ಈ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ನೇಹ, ಪ್ರೇಮ, ನಿರ್ಮಲ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗಳೆಂಬ ಬದುಕಿನ ಸಾರಸ್ವತದ ಕಡೆಗೆ ಓದುಗನ ಮನಸ್ಸು ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ (೧೪೩). “ಆನಂದರ ಕೆಲವು ಕತೆಗಳಲ್ಲಿನ ಸೊಗಸಾದ ಮುಕ್ತಾಯ. ಅವರ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿಗೆ ದ್ಯೋತಕವಾಗಿದ್ದು ಓದುಗರ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತದೆ; ಕತೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗುವಂತಹ ರೂಪಕ ಚಿತ್ರಗಳಂತೆ ಪರಿಣಮಿಸಿ ವಾಚಕರ ಸ್ಮೃತಿ ಪಟಲದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ” (ಪು.೧೬೪). ಆನಂದ ಕಾವ್ಯನಾಮದ ಅಜ್ಜಂಪುರ ಸೀತಾರಾಮ್ ಆಂಗ್ಲ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಥೆಗಳ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಅನುವಾದನವನ್ನು ರೂಪಾಂತರವನ್ನೂ ಮಾಡಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನು ವಿಜಯಾಹರನ್ ಓದುಗರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೇವೆ ಎಂದು ನಾವು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಸರಿ, ಅದು ಉತ್ತಮ ಕಥೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕು. ನಮಗೆ ವಿಶಾಲ ಜಗತ್ತಿನ ಅನುಭವವಿಲ್ಲ. ಮಹಾನ್ ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ಅನುಭವದ ಮೂಸೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಸುವರ್ಣವನ್ನು ಕರಗಿಸಿ ಕಥೆ, ಕಾದಂಬರಿ, ಕವಿತೆ ಎಂಬ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವು ನೇರವಾಗಿ ಅನುವಾದದಿಂದ ಅಥವಾ ಬಳಸು ದಾರಿಯಾದ ರೂಪಾಂತರದಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕು. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಗಳು ಭಾರತ ದೇಶದ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ತರ್ಜುಮೆ ಮೂಲಕ ತಲುಪಬೇಕು. ಆನಂದರ ಕಥೆಗಳು ಹೀಗೆ ಎಷ್ಟು ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ವಿಜಯಾಹರನ್ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆನಂದರಿಗೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನೈಪು,ಣ್ಯ ವಿದ್ದುದರಿಂದ ತಮ್ಮ ಕೆಲವು ಕತೆಗಳನ್ನು ಅವರೇ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿಯೂ ಇಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕುತ್ತೆ. ಆನಂದರು ಏಕಾಂಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನೂ ಬರೆ ಅವುಗಳ ಗುಣಗಳನ್ನೂ ದೋಷಗಳನ್ನೂ ವಿಜಯಾಹರನ್ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಆನಂದರು ಪದ್ಯಗಂಧಿ ಗದ್ಯದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದ 'ಪಕ್ಷಿಗಾನ' ಎಂಬ ಕೃತಿಯ ಪರಿಚಯವನ್ನೂ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆನಂದರ ಕಾವ್ಯ ಸುಧಾಗಂಗೆ ಹರಿದಿದೆ. ಕತ್ತಲ್ಗಡಲ ತಳದಲ್ಲಿತ್ತು ಲೋಕ ಕೋಟಿ ತಾರೆಗಳಿಂದ ಕಿಕ್ಕಿರಿದ ಗಗನತಲ ನಿಶಾಸುಂದರಿಯ ವಜ್ರಖಚಿತ ನೀಲಾಂಬರದ ಹರಡಿದ ಸೆರಗಿನಂತೆ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿತ್ತು ನೀರವ! ನಿಶ್ಚಲ! ಇತ್ಯಾದಿ ವಚನಗಳು. ಇವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ವಿಜಯಾ ಹರನ್. ಇಷ್ಟಲ್ಲದೆ ಆನಂದರ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲೂ ಬೆಳಕನ್ನು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆನಂದರ ಸಮಗ್ರ ಜೀವನದ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗಂಭೀರ ನಿರೂಪಣೆ ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿದೆ. ಇದೊಂದು ಸಾರ್ಥಕ ಅಧ್ಯಯನ. ಡಾ.ವಿಜಯಾಹನ್ ಅವರಿಗೆ ಹಾರ್ದಾಭಿನಂದನೆ. ಆಕರ : ಮೈಸೂರು ಮಿತ್ರ ೨೮.೬.೨೦೨೩